Verlies

Rouw heeft altijd met verlies te maken en is een normale reactie die meestal eenzelfde volgorde van proces kent op het verlies van iets dierbaars.
Ik ben mijn I-phone kwijt door een zakkenroller hier in India. Daar gaat dit verhaal dus niet over. Dat is gewoon kut, ben je even van streek en dan regel je iets, klaar.
Het verlies wat de aanleiding is geweest voor mijn reis en tegelijkertijd de mogelijkheid bood om deze reis te maken (een cadeau zoals Daphne in haar reactie schreef), daar wil ik mijn gedachten over ordenen. Dit verlies gaat over meer dan enkel het verlies van een baan. Dit verlies kent meerdere lagen en dimensies.
Hierbij wil ik direct opmerken dat ik wel enige censuur hanteer bij het schrijven hierover. Over sommige dingen mag ik ingevolge de vaststellingsovereenkomst niet schrijven en zit geheimhouding op. Er zijn tevens gedachten, ervaringen en emoties die ik voor mezelf hou of die ik enkel met intimi deel.
Ik wil, durf en zal me zeker kwetsbaar opstellen, maar dit is een openbaar blog en geen brief aan een therapeut die ik niet heb.
Desondanks toch eerst een stukje geschiedenis over mezelf en mijn eerder verlies en rouw om een context te scheppen.
Voor zover ik weet is mijn eerste verlies op vijfjarige leeftijd geweest. Mijn broer, één jaar ouder, moest naar kostschool. Uit direct geheugen weet ik dit niet meer, maar is een reconstructie die ik maakte tijdens een van de zeer zeldzame echte gesprekken die ik met mijn moeder heb gehad. Mijn ouders moeten intens verdrietig zijn geweest toen mijn broer weg moest. Ook al hadden ook zij op kostschool gezeten en hetzelfde meegemaakt en wisten ze dat dit eraan kwam. Wellicht kwam, onbewust bij hen, hun eigen oud zeer ook naar boven (het lot en de tragedie van schipperskinderen die zelf kinderen krijgen). Hun verdriet werd nog meer gesterkt doordat zij hoorden dat mijn broer het moeilijk had en veel moest huilen.
Toen ik een jaar later ook naar kostschool moest heb ik geen traan gelaten, ik wilde mijn broer helpen en wilde mijn ouders niet nog meer verdriet doen.
Hier zijn de wortels gelegd voor het zo moeilijk opgewassen zijn tegen verdriet bij anderen. Dit automatisme om verdriet bij een geliefd ander zo snel mogelijk te laten verdwijnen is er nog steeds. Bewust zijn hiervan heeft geholpen om dit automatisme niet direct te hoeven volgen, doch mijn overgevoeligheid voor het voor mij ondragelijke verdriet van een ander is er nog volop.
Wat ik in deze ervaring op 5-6 jarige leeftijd verloren heb is direct een voorbeeld van de ingewikkeldheid van verlies van iets wat niet concreet is. Wanneer een geliefde dood gaat is dat hard, rauw, concreet en duidelijk. Dit eerste verlies betrof het niet kunnen/mogen laten zien van je eigen verdriet. Verlies van de vrijheid en vermogen om aandacht en troost voor jezelf te vragen. Het aanvoelen van wat die ander (mijn ouders) nodig heeft en van mij verlangt en daaraan voldoen is leidend. In meer psycho-analytische termen is dit mooi beschreven in "Het drama van het begaafde kind"
Verlies van het niet kunnen krijgen waarnaar je verlangt, niet kunnen krijgen wat je nodig hebt of waar je behoefte aan hebt is vele malen ingewikkelder.
Gesprekken in het verleden met vrouwen die een onvervulde sterke kinderwens hadden hebben me geleerd dit beter te begrijpen. Gedwongen worden om afstand te nemen van iets waar je intens naar verlangt, dat los te laten. Heel ingewikkeld, maar het concept van verlies en rouw hierop loslaten helpt.

Mijn tweede verlies betrof het zelf naar kostschool moeten gaan op zesjarige leeftijd.
Weg van het vertrouwde en de liefde (zij het niet altijd zo bepaald onvoorwaardelijk) die er wel was. Mijn moeder vertelde dat ik geen traan heb gelaten. Hoe dit, zeker de eerste jaren voor mij was is één groot zwart gat. Wel wist mijn moeder me nog te vertellen dat zij in mijn eerste jaar daar een keer zo lang waren weggebleven zonder elkaar te zien, dat zelfs die non vond dat dit nooit meer mocht gebeuren.
Die jaren op kostschool heb ik geleerd om op mezelf aangewezen te zijn, te overleven en talenten te ontwikkelen waar ik later in mijn leven ook profijt van heb gehad.

Vervolgens een verhaal dat in het verband van dit verhaal niet mag ontbreken:
Ik weet niet meer hoe oud ik was, maar deze herinnering is me altijd helder bijgebleven. Vol trots vertelde ik mijn vader dat ik alle dagen van de week kende en de hunkering naar erkenning en trots van mijn vader moet in mijn stem doorgeklonken hebben toen ik alle zeven dagen opsomde.
Mijn vader keek me aan en vroeg, zonder emotie, of ik ook alle maanden van het jaar kende. Niet dus en ik trok me terug om die zo snel mogelijk uit mijn hoofd te leren.

Later in mijn leven ben ik gaan beseffen dat deze herinnering meer is dan enkel een anekdote. Als ik wilde dat mijn vader trots op me was moest ik altijd meer kunnen en weten dan ik kan en wellicht mogelijk is. Als volwassenen hebben mijn broer en ik pas met elkaar kunnen uitwisselen hoe hij altijd van mijn vader hoorde waar ik zo goed in was (en hij dus nog lang niet goed genoeg) en omgekeerd maakt mijn vader me duidelijk dat ik nog lang niet zo goed als mijn broer was. De zoek en zwoegtocht daarnaar, die erkenning en trots, is een belangrijke drijfveer geweest in mijn leven. Tussen mijn 13de en pakweg 25ste jaar is die drijfveer overschaduwd door verzet tegen mijn vader (en maatschappij) in diverse vormen. Daarna vlamde die geleidelijk weer op.

Het meest ingrijpende verlies in mijn leven is het overlijden van mijn zoon geweest, één dag na zijn geboorte. De rouw daarover heeft lang geduurd, de impact daarvan op alles in mijn leven is onbeschrijfelijk groot geweest.
Interactie tussen mijn temperament, de ondragelijkheid van het verdriet van anderen, mijn toen nog beperkt vermogen mezelf kwetsbaar op te stellen en ruimte te geven aan mijn behoeften, mijn twee dochters voor wie ik er wilde zijn en de opvlammende ambitie om te bewijzen, om erkenning te krijgen baande het pad van de jaren daarna.
Ik rondde mijn studies af en stortte me verder op de Geestelijke Gezondheidszorg.
Zoals gezegd had ik mijn talenten om een weg in mijn eentje te vinden, datgene te doen waar ik goed in ben, mezelf te onderscheiden en al datgene waar dat "begaafde kind" zo goed in is, al op kostschool kunnen ontwikkelen. In deze jaren heb ik daar zeker profijt van gehad. Ik maakte carrière als psychotherapeut en manager. Vervolgens de overstap naar eigen praktijk en eigen onderneming.
Mijn ambities groeiden, the sky was the limit. Natuurlijk kreeg ik waardering. Mijn passie om het beter te doen binnen de GGZ in Nederland was aangewakkerd, mijn ego groeide maar ergens diep van binnen bleef het voor mij nooit goed genoeg.
Inmiddels weet ik, uit theorie en al mijn eigen therapie, dat mijn innerlijke schema van extreem hoge eisen mijn ambities en gedrag bleef aanjakkeren.
Zo beschouwd klinkt het negatief en zo bedoel ik het niet, ik bedoel het ook oordeelvrij, meer als een constatering.
Als psychotherapeut wilde ik de beste zijn en ik heb gelukkig veel mensen met zeer ernstige problematiek en ongelofelijke trauma's in hun leven goed kunnen helpen.
Privé heb ik eveneens voor veel dierbaren betekenis kunnen hebben en denk daarbij vooral aan het overlijden van twee vriendinnen.
Als directeur en eigenaar wilde ik dat mijn instelling de beste GGZ instelling in Limburg was. Ik vond en vind nog steeds dat er veel nog lang niet goed genoeg gaat binnen de GGZ in Nederland. Mijn ambities en mijn passie voor het vak, voor de sector, als ik er dan toch een oordeel over moet geven, hielpen, samen met mijn lef, ook om goede resultaten te halen. Positief dus, naast dat "Rupsje nooit (goed) genoeg".........

Ongeveer 7 jaar geleden begon een reeks van ingrijpende wendingen in mijn leven. Pijnlijke en moeilijke keus van afscheid huwelijk, overlijden ouders, nieuwe liefde vinden, volgden elkaar snel op.
Vervolgens twee jaar geleden het besluit om mijn instelling en onderneming te verkopen. Ook moeilijk, doch nodig om mezelf en de zaak overeind te houden. Moeilijk omdat ik ook iets verloor, mijn geesteskindje en mijn positie als oprichter en directeur eigenaar van een GGZ instelling.
Bijzonder uiteindelijk was dat de verkoop tot nieuwe kansen en mogelijkheden leidde. Als directeur van een landelijke GGZ instelling kreeg ik de mogelijkheid om me nu ook op landelijk niveau te profileren. Zowaar nog meer voer voor "Rupsje nooit (goed) genoeg"! Het was voor mij duidelijk dat ik nog een aantal jaren wilde knallen en me in te zetten voor een betere GGZ in Nederland.
Enkele nevenfuncties leidde tot een toename van contacten binnen GGZ Nederland, de immer aanwezige vlam van ambitie, passie en geldingsdrang laaiden hoog op.
Zou het dan toch haalbaar zijn dat ik voldoende zou bereiken om mijn vader trots te laten zijn op mij met voldoende erkenning? Dat het daarmee ook voor mij voldoende zou zijn?

Dit was een lange aanloop en inleiding om te komen tot het verlies van nu en de rouw daarover. De herinnering aan alle beschreven ervaringen en gebeurtenissen komen voort uit mijn poging zo goed mogelijk te begrijpen wat er nu zo geraakt is bij mij.
Gaandeweg ben ik overigens, juist diezelfde afgelopen 7 jaar, met dank aan mijn lief, mijn kinderen en mijn vrienden kunnen groeien om mijn kwetsbaarheden te laten zien en emoties te durven uiten en delen, niet bepaald onbelangrijk.

Keihard en onvoldongen feit is dat de vrijdag voor Pinksteren mij in een gesprek van 15 minuten duidelijk werd gemaakt dat men besloten had dat afscheid genomen werd van mij als directeur. Tot enkele dagen daarvoor in een tweetal gesprekken had ik die niet zien aankomen. Begin dit jaar was men vol lof over de rol die ik speelde voor de organisatie tijdens een jaargesprek.
Verschillende analyses en speculaties over achterliggende motieven die aan het besluit ten grondslag liggen doen in dit verhaal niet ter zake en laat ik achterwege.
Ik was in shock, dit kon niet waar zijn.
De pijnlijke waarheid drong snel door.
Het voelde als een wielrenner die in uitstekende conditie goed op koers lag en plots, ruw, onderuit geschoffeld werd en uit de koers gehaald, door zijn eigen ploegleider.....
Daarna de woede, de boosheid en het verdriet.
Al snel dacht ik ook dat het wellicht beter is zo, vooral omdat, als het dan toch zo is (en dat is zo) dat "die ploegleider" missie en sturing van een GGZ instelling heel anders ziet dan ik, ik daar ook geen directeur van wil zijn.
Dit inzicht hielp en bracht me tot het besluit om, opnieuw, een eigen praktijk te starten. So far so good.
Tegelijkertijd voelde ik het hard nodig te hebben om tijd te nemen (zoals in mijn eerste blog beschreven). Zonder nog hoe of wat precies te weten, voelde ik ergens dat het "so good" nog niet is. Het ver weg zijn in mijn eentje hier in India heeft me nu, reeds na ruim twee weken al goed geholpen om meer zicht te krijgen waarom het "so good" nog niet is.
Er is het verlies van mijn baan, verlies van zekerheid, verlies van dierbare en geliefde collega's, ergens ook een gevoel van de collega's van Buro van Roosmalen in de steek te hebben gelaten. Doch het is meer dan dat.
Het is einde carrière, einde van de mogelijkheid om mijn resterende ambities waarmee maken. "Rupsje nooit (goed) genoeg" is van de voedselrijke tak gevallen.....
Afgelopen, uit, hiermee, met alles wat ik gedaan heb om mijn grenzeloze ambities te bereiken (om toch ooit voldoende erkenning te geven aan mezelf), hiermee moet ik het doen. Hier liggen de andere en dieper lagen van mijn verlies.
Met mijn gezonde verstand had ik me voor mijn reis al bedacht dat het na 40 jaar studeren en werken in de GGZ ook wel goed is zo. Nu kan ik het me permitteren om het rustig aan te doen met nuttig parttime werken in mijn eigen praktijk.
Dat klopt, echter op dieper liggend en emotioneel niveau ben ik, vrees ik, nog niet zover. Die werkelijke acceptatie daarvan, dat is nog een proces te gaan.
Het betekent ook daadwerkelijke acceptatie van een laatste proces van afbouw en inleiding naar de laatste fases van mijn leven (slik).
Daarnaast ook acceptatie dat, en daar zit ook nog boosheid, dat een ander dat gvd voor mij beslist heeft dat het zover is (krenking).
Gaat het lukken dat "de vader in mij" tegen me zegt dat het goed is zo, wees trots op wie je bent en wat je gedaan hebt, wat je betekent hebt en geniet van je leven, gaat dat lukken????
Pijn en boosheid volop nog, op weg naar acceptatie en dat is waar rouw over gaat.

Voor nu genoeg. Ik ga zo naar een afspraak voor een diepe Indiase massage.
Ik geniet, ik rouw en ben blij dat ik dit op deze manier, al reizend door Azië, kan doen.
Over een paar dagen komen Maril en ik samen in Sri Lanka, die drie weken zal het genieten voorop staan.

Tot slot.
Het is een erg persoonlijk verhaal geworden en één keer lezen was voor mij niet voldoende. Reacties stel ik zeker op prijs, maar ook die reacties zijn natuurlijk ook openbaar. Meer persoonlijk via mijn mail mag ook.